محله زکریا تنها ۳ درصد بافت مسکونی دارد

زینبی، سیدی| محله زکریا به دلیل قرار داشتن در اراضی روستای زکریا اینگونه نامگذاری شده است. زکریا روستایی قدیمی، اما کم نام و نشان در دامنه کوه‌های بینالود در جنوب غرب مشهد بوده است. این روستا که هنوز هم بافت قدیمش را کم و بیش حفظ کرده، در حاشیه بولوار نماز و به فاصلة ۱۸۰۰ متری انتهای خیابان خاقانی و نزدیک به کمربند سبز شمالی است.  با اینکه  اراضی روستای زکریا که اکنون به نام رضاشهر شناخته می‌شود، پیش از انقلاب اسلامی جزء شهر مشهد شده است، هنوز روستای زکریا جزو محدوده شهری نیست و امکانات شهری دریافت نمی‌کند. 

روستای زکریا بر اساس کتاب جغرافیای تاریخی شهر مشهد، در اوایل قرن چهارده خورشیدی به حاج تقی ملک‌التجّار تعلّق داشته، اما در سال ۱۳۱۵ خورشیدی آستان قدس رضوی آن را از حاج تقی گرفته است.  همسایگان قدیمی روستای زکریا از سمت شرق کلاتة علی نقی (یا النقی، استخر سرهنگ) و از سوی غرب نجفی بوده و تخته مایان در جنوب روستای زکریا و رضاشهر در شمال آن قرار داشته است.

کوچه خاقانی ۳۳

بافت

کاربری‌های عمده محله زکریا پهنه‌‌های فضای سبز، توریستی، درمانی و مسکونی است. در محله زکریا محور‌های مهم و طبیعی وجود دارد، مانند مسیل آب که از جهت جنوب و جنوب غربی وارد محله شده و از شمال غربی خارج می‌‌شود.

این محله با ۵۱۱ هکتار مساحت، رتبه ۷ وسعت را در شهر مشهد دارد، اما تنها جمعیت ۳۲۰۰ نفری را در خود جای داده است و این محله در میان ۱۷۰ محله مشهد رتبه ۱۶۴ جمعیت را دارد. تراکم جمعیت در این محله حدود ۶ نفر در هر هکتار است که جزو محلات کم تراکم مشهد محسوب می‌شود.

فقط ۳ درصد بافت این محله مسکونی و بیش از ۵۰ درصد آن اراضی و حریم است. حدود ۲۸ درصد محله زکریا را ساختمان‌‌های آموزش عالی (شهرک سلامت) دربرگرفته است. بافت مسکونی این محله در چند نقطه کوچک خلاصه شده است که بخشی از آن در بلوار شهید فکوری، بخشی در بلوار دلاوران و روستای زکریا جزء کوچکی از آن است.

روستای زکریا با وجود آنکه به شهر پیوسته فاقد امکانات رفاهی شهری، از جمله: راه، آسفالت، گاز و تلفن است. تنها قناتی که روی آن را پوشیده‌اند آب شرب اهالی و زراعت مختصر آنها را تأمین می‌کند، اما بقیه قسمت‌های محله زکریا از تمامی امکانات رفاهی شهری برخوردار است. شغل بیشتر اهالی روستای زکریا کار در معدن سنگ هرکاره و تراش این سنگ‌ها در کارگاه‌های فراوانی است که داخل روستای زکریا قرار دارد. 

معدود ساختمان‌‌های موجود در بخشی از محله که نزدیک به بولوار شهید فکوری قرار دارد سه طبقه است. ساختمان‌های شهرک سلامت ۴ طبقه و ساختمان‌های موجود در روستای زکریا یک یا دو طبقه است.

کارگاه سنگ هرکاره در روستای زکریا

دسترسی

ایستگاه‌‌های اتوبوس در سه محور خیابان نخل-بلوار دلاوران، بلوار شهید فکوری و بلوار شهید کاوه- شهید ناصری پراکنده شده‌‌اند که باید برای رسیدن به آن به طور میانگین ۴ دقیقه زمان گذاشت. افراد این محله برای استفاده از خطوط قطار شهری باید به ایستگاه شهید کاوه و سلامت مراجعه کنند. دسترسی به شریان‌‌های ارتباطی درون شهری به بزرگراه کلانتری از طریق محور نماز و کاوه و به بولوار پیروزی از طریق محور دلاوران صورت می‌‌گیرد.

بیمارستان فوق تخصصی اطفال اکبر در شهرک سلامت

امکانات فرهنگی رفاهی

• مراکز محله در این محدوده که کاربری مذهبی اجتماعی و تفریحی دارد مسجد امام حسن (ع) و فضای سبز خطی است. 
• ساختمان مرکزی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، بوستان آبشار و بیمارستان کودکان اکبر از مکان‌‌‌‌های شاخص و مهم محله زکریا است.
• هیچ دبستانی در این محله ساخته نشده است ولی ۶ دبستان در محلات سرافرازان و رضاشهر می‌‌توانند با پیمودن حدود ۷۶۰ متر در دسترس کودکان قرار بگیرد. ده دقیقه زمان طول می‌‌کشد تا دانش آموزان ابتدایی این محله به مدرسه برسند.
• بوستان آبشار، پارک خطی و روستای زکریا از فضا‌های سبز این محله است که با پیمودن حدود ۳۵۰ متر می‌توان در آن قدم زد.
• درمانگاه عمومی در محله زکریا وجود ندارد و برای رسیدن به تنها مرکز درمانی عمومی که در مرز محله وجود دارد با میانگین مکانی ۸۷۵ متر باید ۱۱ دقیقه زمان گذاشت.
• ۴ مسجد در مناطق مسکونی محله زکریا وجود دارد که یکی از آنها داخل روستای زکریا است. به دلیل اینکه مساجد این محله در مناطق مسکونی ساخته شده است افراد با پیمودن کمتر از ۳۰۰ متر به اماکن مذهبی دسترسی خواهند داشت. 
• سالن و مجتمع ورزشی در این محله وجود ندارد، اما ساکنان محله می‌‌توانند به سه مجتمع ورزشی در محله رضاشهر و سرافرازان مراجعه کنند. با این حال حدود ۹۰۰ متر میانگین فاصله مکانی و ۱۱ دقیقه میانگین فاصله زمانی برای رسیدن به نخستین مجموعه ورزشی باید طی کرد.

حدود جغرافیایی

این محله در همسایگی محلات رضاشهر، سرافرازان، آبشار، طالقانی است. دسترسی به مسیر‌های اصلی مانند بزرگراه کلانتری، محور نماز، شهید کاوه، بلوار پیروزی و همچنین دلاوران از جمله ویژگی‌های این محله است.